18.03.19|Հայոց լեզու

Վերաբերմունքային խոսքի մասեր.

Վերաբերականներ՝ գնահատողական վերաբերմունք.

1. հաստատական-այո՛, անխոս, իհարկե, անշուշտ, անպայման, անտարակույս, ինչո՞ւ չէ…
2. ժխտական-ո՛չ, չէ՛, բնավ
3. երկբայական-ասես, արդյոք,, գուցե, դժվար թե, թերևս, ինչպես երևում է…
4. գնահատողական-ափսոս, ավաղ,  հազիվ թե, հավանաբար…
5. սաստկական-անգամ, էլ, իսկ, մանավանդ, հենց, անգամ, մինչև իսկ…
6. սահմանափակման-գեթ, գոնե, միայն, թեկուզ, լոկ, սոսկ… և այլն։

Առաջադրանք. Գտի՛ր վերաբերականները.

Մի՞թե վերջին պոետն եմ ես,
Վերջին երգիչն իմ երկրի,
Մա՞հն է արդյոք, թե նի՞նջը քեզ
Պատել, պայծառ Նաիրի։

Վտարանդի, երկրում աղոտ,
Լուսեղ, քեզ եմ երազում,
Եվ հնչում է, որպես աղոթք
Արքայական քո լեզուն։

Հնչում է միշտ խոր ու պայծառ,
Եվ խոցում է, և այրում,
Արդյոք բոցե վարդե՞րդ են վառ,
Թե՞ վերքերն իմ հրահրուն։

Ահով ահա կանչում եմ քեզ
Ցոլա, ցնորք Նաիրի՛, —
Մի՞թե վերջին պոետն եմ ես,
Վերջին երգիչն իմ երկրի…

միթե-երկբայական

արդյոք-երկբայական

Ձայնարկություն՝ զգացմունք, կոչ, նմանաձայնություն արտահայտհող բառեր.

ա՜, ա՜խ, է՜հ, հե՜յ, տո՛, ուռա՜, վա՞յ, ջու-ջու, փըխկ, խըշշ, հո, դե…

Առաջադրանք. տեքստից գտիր վերաբերականներն ու ձայնարկությունները.

— Էդ հո էշն է,— խոսեց քեռի Անդրիասը։— Գելն էշի հետ խաղում է, խաղում ու ականջներն իրեն քաշում, առաջը փախսը հարում։ Էշն ընկնում է ետևիցը, իբրև թե հալածում է։ Էսպես հեռացնում է, հասցնում մի ապահով տեղ ու ետ դառնում ուտում․․․ Դրա համար էլ ասում են՝ «Իշի գերեզմանը գիլի փորն է»։
— Ոչխարն էլ է գիլի ետևիցն ընկնում,— նկատեց մի ուրիշը։
— Հենց գելն էլ էդ երկուսին՝ էշին ու ոչխարին, ամենից շատ է սիրում։
— Իսկ ամենից քիչ մոտենում է խոզին ու գոմշին։
— Բա իծի՞ն։
— Պա՜, իծի բանը ծիծաղ է։ Խամ գելն իծին բռնած ժամանակը՝ էծը էնպես է ճղղում, որ գելը թող է անում, փախչում։
— Բայց մի՞թե գելն էդքան անվախ ու համարձակ մոտենում է գյուղին,— հարց տվի ես։

Խոսեց-երրորդ դեմք, բայ, պարզ, սահմանական, անցյալ վաղակատար

Առաջը-տեղի մակբայ

Հեռացնում է-դիմավոր, երրորդ դեմք, ներկա, եզակի, ներգործական, աց ածանց, է խոնարհում

2. Ընդգծված բառերը վերլուծիր ձևաբանորեն։

խոսեց-դիմավոր բայ, երրորդ դեմք, եզակի թիվ, չեզոք, պարզ, սահմանական եղանակ, անցյալ կատարյալ, ե խոնարհում

առաջը-տեղի մակբայ մակբայ

հեռացնում են-դիմավոր բայ, երրորդ դեմք, հոգնակի թիվ, ներգործական, սահմանական են, անկատար ներկա, ն սոսկ ածանց, ե խոնարհում

ապահով-ածական, դրական, որակական

մի-անորոշ դերանուն, եզակի թիվ, պարզ,

ուրիշը-անորոշ դերանուն, եզակի թիվ, պարզ,

խամ-ածական, որակական,

բռնած-հարակատար, անդեմ, ե խոնարհում

փախչում-անկատար եղանակ, անդեմ, ե խոնարհում, չեզոք,

էդքան-ցուցական դերանուն

համարձակ-որակական ածական