Մոլ, մոլային զանգված

Նյութի քանակ` մոլ,մոլային զանգված

ØáÉÁ ÝÛáõÃÇ ³ÛÝ ù³Ý³ÏÝ ¿, áñÁ å³ñáõݳÏáõÙ ¿ ÝáõÛÝù³Ý ϳéáõóí³Íù³ÛÇÝ Ù³ëÝÇÏ (³ïáÙ, ÙáÉ»ÏáõÉ), áñù³Ý ³ïáÙ ¿ ³éϳ 0,012 Ï· (12 ·) ³Í˳ÍÝáõÙ: Üß»Ýù, áñ ÝÛáõûñÇ ³ÛÝ ù³Ý³ÏáõÃÛáõÝÝ»ñÁ, áñáÝù í»ñóí³Í »Ý ùÇÙÇ³Ï³Ý é»³ÏódzÛÇ Ñ³í³ë³ñٳٵ ë³ÑÙ³Ýí³Í ѳñ³µ»ñáõÃÛ³Ùµ, ³Ýí³ÝíáõÙ »Ý ï³ññ³ã³÷³Ï³Ý(ù³Ý³Ï³ã³÷³Ï³Ý,ëï»ùÇáÙ»ïñ³Ï³Ý): î³ññ³ã³÷áõÃÛáõÝÁ (ù³Ý³Ï³ã³÷áõÃÛáõÝ, ëï»ùÇáÙ»ïñdz) ùÇÙÇ³Ï³Ý é»³ÏódzÛáõÙ ³ÝÙݳóáñ¹ ÷á˳½¹áÕ »É³ÝÛáõûñÇ áõ ѳٳå³ï³ë˳ݳµ³ñ ³é³ç³óáÕ í»ñç³ÝÛáõûñÇ ù³Ý³ÏáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³Ù³Ù³ëÝáõÃÛáõÝÝ ¿: ÜÛáõÃÇ ½³Ý·í³ÍÇ` í»ñÁ Ýßí³Í µ³Ý³ÓÇó Ñ»ï¨áõÙ ¿. m m0 ÆÝãå»ë ·Çï»ùª ³Í˳ÍÝÇ ³ïáÙÇ ½³Ý·í³ÍÁ ѳí³ë³ñ ¿` m0 (C) = 1,993 ⋅10–26 Ï·: àõñ»Ùݪ 0,012 Ï· (12 ·) ³Í˳ÍÝáõÙ å³ñáõݳÏíáÕ ³ïáÙÝ»ñÇ ÃÇíÁ (NC) ѳí³ë³ñ ¿. 0,012 Ï· 1,993⋅10–26 Ï·²ÏÝѳÛï ¿, áñ ³Ûë ÃÇíÁ ѳÙÁÝÏÝáõÙ ¿ ³Í˳ÍÝÇ 1 ÙáÉ ÝÛáõóù³Ý³ÏÇÝ: êï³óí³Í ÃÇíÝ ³Ýí³Ýí»É ¿ ²íá·³¹ñáÛÇ ÃÇí (N²)ª Ç å³ïÇí Çï³É³óÇ ·ÇïÝ³Ï³Ý ²Ù»¹»á ²íá·³¹ñáÛÇ (³Û¹ ÃÇíÝ ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ ³Ý·Çñ ÑÇß»É, ù³Ý½Ç Ñ³×³Ë ¿ û·ï³·áñÍíáõÙ ³Ù»Ý³ï³ñµ»ñ ѳßí³ñÏÝ»ñáõÙ). N² = 6,02 ⋅ 10²³ ê³Ï³ÛÝ, Áëï ë³ÑÙ³ÝÙ³Ý` ó³Ýϳó³Í ÝÛáõÃÇ 1 ÙáÉÁ (³·ñ»·³ï³ÛÇÝ íÇ׳ÏÇó ³ÝϳË) å³ñáõݳÏáõÙ ¿ ÝáõÛÝ Ãíáí (6,02 ⋅ 10<sup>23</sup>) Ï³éáõóí³Íù³ÛÇÝ Ù³ëÝÇÏ, ³ÛëÇÝùݪ ÙáÉÁ ϳñ»ÉÇ ¿ ë³ÑÙ³Ý»É ¨ ³Ûëå»ë. ØáÉÁ 6,02 ⋅ 10<sup>23</sup> Ï³éáõóí³Íù³ÛÇÝ Ù³ëÝÇÏ (³ïáÙ, ÙáÉ»ÏáõÉ) å³ñáõݳÏáÕ, ó³Ýϳó³Í ÝÛáõÃÇ ù³Ý³ÏÝ ¿: ø³ÝÇ áñ ²íá·³¹ñáÛÇ ÃÇíÁ ѳٳå³ï³ë˳ÝáõÙ ¿ 1 ÙáÉ ÝÛáõÃÇ ù³Ý³ÏáõÙ ³éϳ Ù³ëÝÇÏÝ»ñÇ ÃíÇÝ, áõëïÇ Ñ³ßí³ñÏÝ»ñáõÙ ³Û¹ ÃÇíÁ ëáíáñ³µ³ñ û·ï³·áñÍíáõÙ ¿ª1 ÙáÉÇ µ³Å³Ý»Éáí, áñÇó Ñ»ïá ëï³óíáõÙ ¿ ³Ûëå»ë Ïáãí³Í ²íá·³¹ñáÛÇ Ñ³ëï³ïáõÝÁ (ÝáõÛÝå»ë Ý߳ݳÏíáõÙ ¿ N²). 6,02⋅10<sup>23</sup> 1 ÙáÉ ²Ù»¹»á ²íá·³¹ñá (1776-1856)ª Çï³É³óÇ Ù»Í³ÝáõÝ ·ÇïݳϳÝ: ´³½Ù³ÃÇí ÷áñÓ»ñÇ ÑÇÙ³Ý íñ³ ³é³ç³ñÏ»É ¿ í³ñϳÍ, Áëï áñÇ` å³ñ½ ·³½»ñÇ ÙáÉ»ÏáõÉÝ»ñÁ »ñϳïáÙ »Ý (H₂, O₂, N₂, Cl₂¨ ³ÛÉÝ): 1812Ã. ѳÛïݳ·áñÍ»É ¿ ·³½»ñÇ í»ñ³µ»ñÛ³É ûñ»ÝùÁ, áñÝ ³í»ÉÇ áõß ³Ýí³Ýí»É ¿ Çñ å³ïíÇÝ: ²ïáÙ³ÙáÉ»ÏáõɳÛÇÝ áõëÙáõÝùÇ ÑÇÙݳ¹ÇñÝ»ñÇó ¿: ²é³çÇÝÝ ¿ ѳëï³ï»É, áñ çñÇ ùÇÙÇ³Ï³Ý µ³Ý³Ó¨Á H₂O ¿, ¨ áã û` HO, ÇÝãå»ë ѳٳñáõÙ ¿ÇÝ ÙÇÝã ³Û¹: ²Ù³¹»á ²íá·³¹ñáÛÇ ¹ÇÙ³ÝϳñÁ: 6 ν = ν = = 1,5 Ùáɠгßí³ñÏÝ»ñ Ï³ï³ñ»ÉÇë³ÝÑñ³Å»ßï ¿ ÝϳïÇ áõݻݳɠËÇëï Ï³ñ¨áñ ÙǠѳݷ³Ù³Ýù. ïí۳ɠÝÛáõÃÇ ù³Ý³ÏÁ ÙdzÝ߳ݳϠÇÙ³ëï³íáñíáõÙ ¿, »Ã»áñáß³- ÏÇáñ»Ý ÝßíáõÙ ¿ ÝÛáõÃǠϳéáõóí³Íù³ÛÇÝ Ù³ëÝÇÏÝ»ñÇ ï»ë³ÏÁ (³ïáÙ, ÙáÉ»ÏáõÉ, Ù³ëÝÇÏÝ»ñÇ Ñ³Ù³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñ ¨ ³ÛÉÝ): úñÇݳϪ å³ñ½³å»ë ÃÃí³ÍÝÇ 1 ÙáÉ ³ë»ÉÇë ¹»é ѳÛïÝÇ ã¿ª ËáëùÁ í»ñ³µ»ñáõÙ ¿ ³ïáÙ³ÛÇ±Ý ÃÃí³ÍÝÇÝ (O), ÙáÉ»ÏáõɳÛÇÝ »ñÏÃÃí³ÍÝÇ±Ý (O2), û± ÙáÉ»ÏáõɳÛÇÝ ÃÃí³ÍÝÇ Ù»Ï ³ÛÉ ï»ë³ÏÇݪ »éÃÃí³ÍÝÇÝ Ï³Ù û½áÝÇÝ (O3), ÇÝãÝ ³Ýå³ÛÙ³Ý å»ïù ¿ ÝßíÇ: ²Ûë ѳݷ³Ù³ÝùÁ ѳßíÇ ³éÝ»Éáí áõ ·Çï»Ý³Éáí ÝÛáõÃÇ ïíÛ³É ù³Ý³ÏáõÙ ³éϳ Ù³ëÝÇÏÝ»ñÇ ÃÇíÁ (N), ϳñ»ÉÇ ¿ áñáᯐ ³Û¹ ÃíÇÝ Ñ³Ù³å³ï³ë˳ÝáÕ ÝÛáõÃÇ ù³Ý³ÏÁ (ν)ª Áëï Ñ»ïև۳ɠµ³Ý³Ó

ևÇ. N/ N² úñÇݳϪ Ñ³ßí»Ýù, Ã» ù³ÝDZ ÙáÉ ¿ çñÇ 9,03 ⋅ 10²³ ÙáÉ»ÏáõÉÁ. 9,03⋅10²³/6,02⋅10²³ ÙáÉ+1,5մոլ

Առաջադրանքներ`
դասարանում

·         Æ±Ýã ÝÛáõóù³Ý³ÏÇ ¿ ѳٳå³ï³ë˳ÝáõÙ. ³) ýïáñÇ 4,214 ⋅ 10²³  ատոմները, µ) µñáÙÇ 4,816 ⋅ 10²³  մոլեկուլները:    

ա)m=4.214*10²³

M=19.99

n=?

n=m/M         

n=4.214/19.99

n=0.21գ/մոլ

բ) m=4.816*10²³

M=80

n=?

n=m/M

n=0.0602գ/մոլ

                                                                                             

·         . гßí»°ù, û ù³ÝDZ ÙáÉ»ÏáõÉÇ ¿ ѳٳå³ï³ë˳ÝáõÙ. ³) 0,2 ÙáÉ ÍÍÙµ³Ï³Ý ÃÃáõÝ, µ) 0,05 ÙáÉ Ù³·Ý»½ÇáõÙÇ ûùëǹÁ, ·) 0,8 ÙáÉ ùÉáñ³çñ³ÍÇÝÁ:      

Ա)n=0.2մոլ

M=98

m=?

m=n*M

m=19.6*10²³

բ)n=0.05մոլ

M=40

m=?

m=n*M

m=0.98*10²³

գ) n=0.8մոլ

M=36

m=?

m=n*M

m=28.8*10²³

                                                          

·           Èñ³óñ»°ù µ³ó ÃáÕÝí³Í µ³é»ñÁ Ñ»ï¨Û³É ݳ˳¹³ëáõÃÛáõÝÝ»ñáõÙ. ³) 0,5 ÙáÉ ÃÃí³ÍÝÇ ³ïáÙÝ»ñÇÝ Ñ³Ù³å³ï³ë˳ÝáõÙ ¿ 3,01 ⋅ 10²³ ատոմներ ÃÃí³ÍÇÝ: µ) 1 ÙáÉ çñ³ÍÝÇ ÙáÉ»ÏáõÉÝ»ñÇÝ Ñ³Ù³å³ï³ë˳ÝáõÙ ¿ 6,02⋅10²³ կառուցվածքային մասնիկ:

·         Տանը`սովորել էջ 26-30,վարժ.30,56

·         Կազմել հետևյալ աղերի բանաձևերը՝ մագնեզիումի նիտրատ,ալյումինի սուլֆատ,կալիումի քլորիդ,բարիումի կարբոնաը,կալցիումի ֆոսֆատ,լիթիումի կարբոնատ

Մագնեզիումի նիտրատ-Mg(NO₃)₂

Ալյումինի սուլֆատ-Al(SO₄)₃

Կալիումի քլորիդ-NaCl

Բարիումի կարբոնատ-BaCO₃

Կալցիումի ֆոսֆատ-Ca₃(PO₄)₂

Լիթիումի կարբոնատ-Li₂CO₃