05.06.19|Հայոց լեզու

Հայոց լեզու

Մեջբերվող ուղղակի խոսք։ Վերածումը անուղղակիի։ Մեջբերվող խոսքի ու հեղինակի խոսքի շարադասությունն ու կետադրությունը։

Առաջադրանքներ

1. Փոխի՛ր մեջբերվող ուղղակի խոսքի շարադասությունը և համապատասխանաբար փոխիր կետադրությունը։

• Եկավ դևն ու հարցրեց.
  — Արքա՛, ո՞ւր է իմ ոսկին. Չէ՞ որ մեր զրույցից շատ օրեր են անցել։
  
  Եկավ դևն ու հարցրեց արքային, թե ուր է իր ոսկին, չէ որ նրանց զրույցից շատ օրեր են անցել:
• Տեսնելով հյուրերին՝ տանտերն ընդառաջ է գալիս ու ասում.
  -Մենք վաղուց էինք ձեզ սպասում, ներս եկեք, բոլորիս էլ շատ ուրախացրիք դուք ձեր գալով։
  
  Տեսնելով հյուրերին տանտերն ընդառաջ է գնում և ասում, որ իրենք վաղուց էին նրանց սպասում, ներս է հրավիրում, ու հայտնում որ բոլորին էլ շատ ուրախացրին իրենց գալով:
• – Մեծ եղավ իմ ուրախությունը, երբ մեր ընդհանուր ծանոթներից իմացա, որ քույրդ սովորում է մեր դպրոցում,- ասաց ընկերս, երբ հանդիպեցինք։
  
  Երբ հանդիպեցինք, ընկերս ասաց, որ մեծ եղավ իր ուրախությունը...
  
• –Տեսնում եմ,- անթաքույց դժգոհությամբ ասաց մեզ սպասավորը,- խոսքներդ մեկ եք արել ու ինձ հալածում եք։
  
  Սպասավորը մեզ անթաքույց դժգոհությամբ ասաց, որ տեսնում է որ խոսքներս մեկ ենք արել ու իրեն հալածում ենք:
  
• –Մեն-մենակ եմ եկել, հա՛յր,-խոնարհվելով շշնջաց որդին,- մի՛ մտածիր անցյալի մասին։
  
  Որդին խոնարհվելով հորը շշնջաց, որ մեն մենակ է եկել...
  
• –Եթե հարցնում եք իմ ու ուսուցչիս հարաբերությունների մասին,- ասում է Արիստոտելն իր աշակերտներին,- պիտի ասեմ, որ Պլատոնն իմ բարեկամն է, բայց ճշմարտությունն ինձ համար ավելի թանկ է։
  
  Արիստոտելն իր աշակերտներին ասում է, որ եթե հարցնում են իր ու իր ուսուցչի հարաբերությունների մասին...
  
• Մայրը ձեռքի դերձանը ցած դրեց և գլուխը տարուբերելով՝ ասաց.
  -Էհ, չգիտեմ, որդիս, հայրդ ի՞նչ պիտի աներ, եթե այժմ մեր կողքին լիներ։
  
  Մայրը ձեռքի դերձանը ցած դրեց և գլուխը տարուբերելով որդուն ասաց, որ չգիտի, թե հայրը ինչպես...
  
• Կրտսեր քույրս, հենց որ մենանկ էինք մնում, ասում էր.
  -Ընչացքդ արդեն սևացել է. տան տղամարդը դու ես, դու էլ որոշիր, թե ինչ անենք։
  
  Կրտսեր քույրս, հենց որ մենակ էինք մնում, ասում էր, որ ընչացքս արդեն սևացել է...
  
• Ճանաչեցի՞ր ինձ,- հարցրեց Սահակը ծերունուն,- դու իմ հոր զինակիցն ես եղել։
  
  Սահակը ծերունուն հարցրեց, թե ճանաչեց իրեն...
  
• Տեսնելով տնօրենին՝ քարտուղարը հարցրեց.
  -Ինչո՞ւ եք մնում քաղաքում. չէ՞ որ այստեղ մնալով դուք վտանգի եք ենթարկվում։
  
  Տեսնելով տնօրենին`քարտուղարը հարցրեց, թե ինչու է մնում քաղաքում...
  
• Ծերուկը, վեր կենալով տեղից, ասաց ինձ.
  — Դու, սիրելի՛ս, լավ խորհիր անելիքդ մինչև վճռական քայլ անելդ։
  
  Ծերուկը, վեր կենալով տեղից, ասաց ինձ, որ լավ խորհեմ...

2. Տրված ուղղակի մեջբերվող խոսքով նախադասությունները վերածեք անուղղակի խոսքով նախադասության։